فرهنگ از قلب به قلب منتقل می‌شود نه از وزیر به مدیر کل / از مظلومیت‌های مقام معظم رهبری این است که همه بار کار فرهنگی را بر دوش ایشان گذاشته اند!  

تابناک ـ حجت الاسلام و المسلمین سید علی خمینی، نوه امام خمینی (س) با اشاره به اینکه پیش از انقلاب برای کار فرهنگی خود را محدود به نهاد‌ها نکرده بودیم، گفت: معتقدم هر اتفاق خوبی که می‌افتد، در کنارش آفاتی هست و انسان باید هشیار باشد که دچار آن آفات نشود؛ هر اتفاق تلخی هم که می‌افتد، در کنارش جوانه‌ها و نقاط مثبتی هست که انسان باید هشیار باشد و از آن‌ها استفاده کند. برداشت من این است، در کنار اتفاق تلخی که سال گذشته در کشور ما افتاد، یک جوانه مهمی شروع به رشد کرد و آن این احساس در بدنه جامعه متدیّن و انقلابی ماست که ما کوتاهی کرده‌ایم. ما کار‌های فرهنگی را آن طور که باید و شاید جدی نگرفته ایم.

حجت‌الاسلام و المسلمین سید علی خمینی طی سخنانی در مراسم سی و چهارمین بزرگداشت امام خمینی (س) در نجف گفت: بزرگداشت امام خمینی (س) تنها بزرگداشت یک شخص نیست، بلکه بزرگداشت یک شخصیت است؛ شخصیتی که دارای صفاتی بود که قابلیت تکرار شدن دارند. صفاتی که باید به سمت آن‌ها حرکت کرد و آن‌ها را به مثابه آرمان‌های یک ملت دانست؛ لذا ما در ایام بزرگداشت امام تأکید می‌کنیم، بر صفاتی که در وجود ایشان ملکه شده بود و در هر جلسه به برخی از این صفات اشاره و تلاش می‌کنیم به سمت آن‌ها حرکت کنیم.

 
تزکیه نسل و تربیت نسل
 

نوه امام خمینی (س) افزود: نکته‌ای که به ذهنم رسید، اینجا به آن اشاره کنم، مسأله «تزکیه نفس» و «تربیت نسل» است. امام از جوانی در مسیر تزکیه نفس گام برداشت و در کنار مراحل عرفان نظری، عرفان عملی را هم پیش برد. اگر در کهولت سن حرفی زد، برخاسته از عملی بود که از نوجوانی و جوانی با خود همراه کرده بود؛ لذا اگر «أَنْ تَقُومُوا لِلهِ مَثْنى وَ فُرادى» می‌خواند این برخاسته از حقیقتی بود که در وجود او متبلور بود.

«راست گفتن در درس اخلاق به این نیست که گزاره اخلاقی تو مطابق با واقع باشد؛ به این است که استاد اخلاق خودش متخلق باشد به حرفی که می‌زند

سید علی خمینی ادامه داد: راست گفتن در درس اخلاق به این نیست که گزاره اخلاقی تو مطابق با واقع باشد؛ به این معناست که استاد اخلاق خودش متخلق باشد به حرفی که می‌زند. این را مردم در وجود امام دیدند؛ لذا از دل آن تزکیه نفس تربیت نسل‌هایی متولد شد که کار‌های بزرگی کردند. پیروزی در انقلاب و جنگ برگرفته از تربیت نسلی بود که امام به تربیت آن‌ها برخاسته بود.  

امروز که خود ما متکفل شده‌ایم بچه‌های مردم را تربیت کنیم، می‌فهمیم که آن مرد بزرگ چه کار کرد

سید علی خمینی گفت: امروز ما متوجه می‌شویم که تربیت نسل‌ها چقدر دشوار است. امروز که ما تمام نهاد‌های فرهنگی را در اختیار داریم، متوجه می‌شویم که چرا امام از تربیت نسل‌ها و تحولی که در نسل‌ها ایجاد شده بود به «اعجاز» تعبیر می‌کند. کار بزرگ امام تحول و تربیتی بود که در نسل‌ها ایجاد کرد و آن‌ها را به صحنه‌های مختلف آورد والّا چه کسی می‌توانست آن نظام تا بن دندان مسلح و مورد حمایت همه جهان را سرنگون کند؟!

نوه امام خمینی (س)، یادآور شد: امروز که خود ما متکفل شده‌ایم، بچه‌های مردم را تربیت کنیم، می‌فهمیم که آن مرد بزرگ چه کار کرد. یک نوار کاست او چنان تأثیری می‌گذاشت و چنان تحولی در نسل‌ها ایجاد می‌کرد که کار‌های کارستان می‌کردند. مردم از این صدای برآمده از یک نفس تزکیه شده می‌آموختند و متحول می‌شدند؛ امروز باید در  سر این مسأله فکر کنیم.

وی تأکید کرد: بدون شک بخشی از تأثیری که امام روی جوانان گذاشت، معلول امور متافیزیکی و وجود پاک امام بود؛ اما فقط این نبود. ما پیش از انقلاب برای کار فرهنگی خود را محدود به نهاد‌ها نکرده بودیم. فعالیت‌های فرهنگی مردم برخاسته از یک حس غیرت دینی بود، جامعه ما احساس کرده بود که باید در مواجهه با تبلیغات شرق و غرب، جوانان خودمان را حفظ کنیم؛ در مواجهه با استکبار و ظلم، باید جوانان خودمان را بیدار کنیم. این حس باعث شد معلمان ما برای کار فرهنگی قیام کنند.

سید علی خمینی اظهار داشت: به امام منسوب است که ایشان در سال ۴۲ فرمودند سربازان من در گهواره‌ها هستند و اینکه ایشان فرمود، «امید من به شما دبستانی‌هاست»، علتش همین است. همان جوانانی که سال ۴۲ در گهواره بودند، بار انقلاب و جنگ را به دوش کشیدند. امام قیام کرد و جامعه ایران همراهی کرد و این تحول عظیم ایجاد شد.  

 
پس از انقلاب جامعه احساس کرد که دیگر وظیفه‌ای ندارد

وی افزود: اما پس از انقلاب و تقریبا از دوره پایان جنگ یک احساسی در جامعه ما به وجود آمد. بعد از اینکه خیال کردیم نظام اسلامی تشکیل و نهاد‌های فرهنگی مستقر شده‌اند، احساس کردیم احتیاج به کار فرهنگی از بین رفته و دیگر ما وظیفه‌ای نداریم و اگر بخواهیم بچه‌هایمان را تربیت کنیم، وزارت آموزش و پرورش داریم و اگر بخواهیم کار فرهنگی انجام بدهیم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داریم. همان نکته باعث شد، صعود فرهنگی که ما داشتیم تبدیل شود به افولی که امروز بعضا در جامعه خودمان می‌بینیم.  

در کنار اتفاق تلخی که سال گذشته در کشور ما افتاد یک جوانه مهمی شروع به رشد کرد

وی با اشاره به اتفاقات تلخی که سال گذشته در کشورمان افتاد، گفت: من همیشه معتقدم هر اتفاق خوبی که می‌افتد در کنارش آفاتی هست و انسان باید هوشیار باشد که دچار آن آفات نشود؛ هر اتفاق تلخی هم که می‌افتد، در کنارش جوانه‌ها و نقاط مثبتی هست که انسان باید هشیار باشد و از آن‌ها استفاده کند. برداشت من این است که در کنار اتفاق تلخی که سال گذشته در کشور ما افتاد، یک جوانه مهمی شروع به رشد کرد و آن این احساس در بدنه جامعه متدیّن و انقلابی ماست که ما کوتاهی کرده‌ایم.

 
فرهنگ از قلب به قلب منتقل می‌شود نه از وزیر به مدیر کل
 

نوه امام خمینی (س) با بیان اینکه ما کار‌های فرهنگی را آن طور که باید و شاید جدی نگرفته ایم، تصریح کرد: ما فرهنگ را به نهاد‌ها سپرده و فرهنگ را نهادی کرده بودیم؛ در حالی که فرهنگ نهادی نیست. کاری که نهاد‌ها می‌توانند انجام بدهند، اگر بتوانند انجام بدهند و موفق شوند، این است که راهبری و برنامه‌ریزی کنند. فرهنگ از قلب به قلب منتقل می‌شود. فرهنگ با عشق و محبت منتقل می‌شود. فرهنگ از استاد به شاگرد منتقل می‌شود؛ نه از وزیر به مدیرکل. فرهنگ از عشقی که در قلب پدر است، به فرزند خودش منتقل می‌شود.

وی ادامه داد: اگر یک روزی پدر خیال کرد که من وظیفه فرهنگی ندارم، بچه را در مدرسه جمهوری اسلامی گذاشته‌ام و آن‌ها باید فرهنگ را منتقل کنند، نتیجه این می‌شود که ما به افول فرهنگی گرفتار شویم. در دل اتفاقات سال گذشته من این را به وضوح احساس کردم و بسیار خوشحال هستم که این تلنگر در جامعه انقلابی ما ایجاد شد که همه ما وظیفه داریم؛ اینکه فکر کنیم به یک نهاد واگذاری کنیم و آن‌ها می‌توانند از پس تربیت فرزندان ما بر آیند، اشتباه است.

تا وقتی که ما بیدار باشیم دشمنان ما توفیقی نخواهند داشت

سید علی خمینی تأکید کرد: راه همان راهی است که امام پیمود و جامعه را آگاه و بیدار کرد. تک تک جوانان و سربازان راه امام باید هشیار باشند. فکر نکنیم ما بر اوضاع مسلط هستیم و تا ابدالدهر همین خواهد بود. اگر بخوابیم، دشمنان بیدار هستند؛ چشمان آن‌ها باز و برنامه‌های آن‌ها همیشه برقرار است. اما تا وقتی که ما بیدار باشیم هیچ کاری نمی‌توانند انجام بدهند و هیچ موفقیتی پیدا نخواهند کرد؛ موفقیت آن‌ها وقتی است که ما بخوابیم. این وظیفه فرهنگی سال به سال متحول می‌شود و شکل می‌گیرد.

از مظلومیت‌های مقام معظم رهبری این است که همه بار کار فرهنگی را بر دوش ایشان گذاشته اند!

وی یادآور شد: یکی از مظلومیت‌های مقام معظم رهبری این است که زمان امام بزرگانی مثل آیت‌الله مطهری بودند که کار فرهنگی انجام می‌دادند، اما امروز همه بار فرهنگی را روی دوش یک نفر گذاشته اند. نتوانسته‌ایم کسانی را تربیت یا به جامعه معرفی کنیم که آن‌ها با مردم سخن بگویند و تأثیر بگذارند. اگر امام با مردم صحبت می‌کرد، پیش از ایشان روشنفکران دینی ساعت‌ها با مردم سخن گفته و فضای جامعه را آماده کرده بودند. کار‌های فرهنگی تمیز در سخنرانی‌های مطهری به چشم می‌خورد. مقام معظم رهبری بار‌ها تأکید کرده‌اند که ما نیاز داریم جماعتی در لایه‌های میانی باشند و با مردم صحبت کنند.

نوه گرامی امام خمینی (س) با اشاره به اینکه خیلی وقت‌ها در بزنگاه‌ها رهبری تنها است، تصریح کرد: در بزنگاه‌ها همه ساکت هستند تا ایشان صحبت کند. دشمنان هم شناخت دارند و تمام تیر‌های خودشان را به سمت ایشان روانه می‌کنند.

اگر معتقدین و ملتزمین به اسلام و انقلاب سال گذشته در رکود بودند، امسال کاملا تغییر کرده‌اند

وی با تأکید بر اینکه تا وقتی کار فرهنگی همگانی انجام نشود تحول همگانی صورت نمی‌گیرد، اظهار داشت: امسال هیأت‌های مذهبی با دو سال پیش کاملا تغییر کرده است. اگر معتقدین و ملتزمین به اسلام و انقلاب سال گذشته در رکود بودند، امسال کاملا تغییر کرده‌اند. حتما از پس این رخداد مبارک ما سال‌های آینده شاهد نتیجه بخشی این کار فرهنگی هستیم. البته کار فرهنگی دیربازده است؛ همان طور که این نقص سی ساله امروز خودش را نشان داده، امروز اگر ما کاری کنیم، ان شاء الله در سال‌های آینده نتیجه‌اش را خواهیم دید. انشاء الله حرکت به سمت این تحول و کار فرهنگی همگانی به نتیجه خواهد رسید.